Yosakoi – Điệu múa truyền thống mùa hè của Nhật Bản
Cùng với làn sóng văn hóa Nhật Bản được du nhập vào Việt Nam trong một vài năm gần đây, điệu nhảy Yosakoi – một điệu nhảy truyền thống của người dân Nhật đã và đang trở nên vô cùng quen thuộc đối với người Việt Nam nói chung, đặc biệt là giới học sinh, sinh viên nói riêng.
Video điệu múa Yosakoi Nhật Bản
Mục lục :
Nguồn gốc của điệu múa Yosakoi của Nhật Bản
Yosakoi là cách gọi bắt nguồn từ “Yosarikoi – 夜さり来い”- một cụm từ cổ trong tiếng Nhật với ý nghĩa “Đêm nay mời bạn đến”. Yosakoi khởi nguồn từ thành phố Kochi (Nhật Bản) vào năm 1954, là một biến thể của điệu múa Awa odori – một điệu múa truyền thống mùa hè của Nhật có xuất xứ từ tỉnh Tokushima. Lễ hội Awa odori được tổ chức từ ngày 12 đến 15 tháng 8 hàng năm, những người dân được tuyển chọn sẽ mặc trang phục truyền thống và múa diễu hành trên đường phố.
Yosakoi là điệu nhảy kết hợp giữa các động tác múa truyền thống trên nền nhạc hiện đại cùng với dụng cụ múa đặc sắc. Động tác trong một bài múa Yosakoi được mô phỏng theo các động tác sinh hoạt hàng ngày, trong công việc đồng áng, sản xuất… nên hầu hết đều đơn giản, dễ học. Yosakoi sinh ra để cổ vũ tinh thần cho mọi người cho nên đó là điệu nhảy thuộc về đám đông, ai cũng có thể tham gia từ người già tới thanh niên, đàn ông hay phụ nữ, bất kể tuổi tác, không ngại giới tính.
Lịch sử ra đời của Yosakoi
Sau chiến tranh thế giới thứ hai, để vực dậy nền kinh tế và thúc đẩy ngành công nghiệp văn hóa và du lịch tại địa phương, đồng thời cổ vũ tinh thần của người dân, thành phố Kochi đã tổ chức một cuộc thi nhảy Yosakoi.
Quy tắc của cuộc thi rất đơn giản – giống như Awa Odori, vũ công sẽ nhảy dọc theo các đường phố chính tuy nhiên các đội có thể kết hợp nhiều phong cách nhảy khác nhau và áp dụng nó vào điệu nhảy của đội mình, từ phong cách truyền thống, tới samba, jazz, rock&roll hay lấy cảm hứng từ điệu nhảy của Trung Quốc – miễn là họ sử dụng đạo cụ phổ biến được gọi là “Naruko” và có những giai điệu và ca từ của bài hát chủ đề chính thức “Yosakoi Naruko Odori”.
Tác giả của bài hát chủ đề, Takemasa Eisaku đã kết hợp ba ca khúc dân gian địa phương là “yosakoi-bushi”, “Yocchore” và “Jinma-mo” để tạo ra Yosakoi Naruko Odori.
Yosakoi-bushi : Đây là một bài dân ca của tỉnh Kochi, mang giai điệu Yosakoi. Bài hát này kể về câu chuyện tình yêu cảm động của chàng Junshin với cô con gái của ông chủ thợ hàn. Câu chuyện tình yêu của 2 người gắn với chiếc cầu Harimaya nối tiếng, nơi thường được lấy làm sân khấu của lễ hôi Yosakoi , và cũng là một địa điểm du lịch nổi tiếng ở Nhật Bản.
Yocchore:Một bài hát thiếu nhi.
Jinma-mo : Bài hát truyền thống có nguồn gốc từ một bài hò đánh cá của tỉnh Hokkaido, phía Bắc Nhật Bản. Vì thế, trong bài múa ta có thể bắt gặp rất nhiều động tác xuất phát từ hoạt động đánh cá. Bài hát mang âm hưởng mạnh mẽ, hào hùng nhưng không kém phần uyển chuyển thể hiện tinh thần của người dân chài.
Sau đó, vào những năm đầu của thập niên 90 một số sinh viên từ Hokkaido đã ghé thăm Kochi và quyết định mang ý tưởng điệu nhảy Yosakoi này về Hokkaido. Nhưng thay vì sử dụng Yosakoi-bushi làm bản nhạc chủ đề, họ đã lựa chọn Soran-bushi – bài hát truyền thống của ngư dân ở Hokkaido – và quyết định đặt tên là Yosakoi Soran dựa vào nội dung của bài hát này.
Đến năm 2005, múa Yosakoi đã phổ biến khắp nước Nhật với phong cách mạnh mẽ, tràn đầy sinh lực, gồm những bước nhảy truyền thống trên nền nhạc hiện đại. Không chỉ ở Nhật Bản, Yosakoi còn phổ biến tại nhiều nước trên thế giới. Với số lượng đội Yosakoi của các trường múa chuyên nghiệp, của các thị trấn, Yosakoi trở nên rất phổ biến, thậm chí, nó cũng được biểu diễn trong các hội thao được tổ chức tại các trường tiểu học, trung học, phổ thông, đại học ở Nhật Bản.
Trang phục và đạo cụ múa Yosakoi
Trang phục của một đội múa Yosakoi thường rực rỡ, nhiều màu sắc. Phổ biến nhất là yukata và happi. Happi có xuất xứ là y phục của người trông cửa hiệu, sạp hàng tại các lễ hội, khu buôn bán ở Nhật. Một chiếc áo khoác happi thông thường được in hoa văn (kiểu làn sóng, hình dãy núi, mặt trời…) và đặc biệt là thường in chữ kanji (thông thường là chữ 祭, nghĩa là Lễ Hội) ở sau lưng và viền cổ áo.
Ngoài ra, các đội múa cũng tự thiết kế trang phục theo phong cách đội và phù hợp với bài múa; dựa trên các sự kiện lịch sử, xu thế thời trang hoặc trang phục dân tộc.
Một trong những khía cạnh nhất định của múa Yosakoi là việc sử dụng naruko : một thanh gõ nhỏ bằng gỗ được xoay trên tay người nhảy . Naruko ban đầu được sử dụng trong Kochi tỉnh để đuổi lũ chim trên những cánh đồng lúa.
Các naruko truyền thống đã que màu đen và màu vàng trên một miếng bản rộng bằng gỗ, nhưng hiện đại, hầu hết các nhóm Yosakoi tạo naruko riêng của họ, lựa chọn màu sắc và vật liệu phù hợp với trang phục của họ. Việc sử dụng naruko là cần thiết trong múa Yosakoi, nhưng nhiều nhóm khác cũng sử dụng dụng cụ cầm tay hay đạo cụ, như trống, nhạc cụ bộ gõ khác, cờ, dùi cui, …
Video điệu múa Yosakoi Nhật Bản
Trên đây là nội dung giới thiệu điệu múa Yosakoi của Nhật Bản. Mời các bạn cùng xem các bài viết khác trong chuyên mục Văn hoá Nhật Bản
